‘Bent u wel eens vergeetachtig?’
‘Bent u wel eens de weg kwijt?’
‘Wanneer bent u voor het laatst gevallen?’
‘Weet u welke dag het is?’
‘Weet u welke medicijnen u gebruikt?’
‘Heeft u geheugenproblemen?
‘Heeft u in de afgelopen 24 uur hulp nodig gehad bij zelfzorg?’
‘Zijn er bij een eerdere opname of ziekteperiodes geweest waarin u in de war was?
Dit waren zo maar een paar vragen die ik moest beantwoorden toen ik onlangs in een ziekenhuis werd opgenomen vanwege een sportblessure. Nu ben ik vroeger wel eens een keer in een ziekenhuis opgenomen geweest maar deze vragen werden mij nooit gesteld.
‘Sorry, ik zie dat u nog behoorlijk vitaal bent, maar ik moet het aan alle 70+ patiënten vragen’ verontschuldigde de verpleegkundige zich. Toen ik vroeg waarom ze die vragen moest stellen kreeg ik geen duidelijk antwoord en dus ben ik het maar eens gaan opzoeken. Wat blijkt? Het LUMC is al in 2012 begonnen met het maken van inschatting of je 70-plussers nog wel moet blootstellen aan bepaalde ingrijpende behandelingen als ze worden opgenomen. Ze noemen het een ‘geriatrische assessment’. Het wordt niet meer aan de veelal ervaren artsen en verpleegkundigen overgelaten om te bepalen of deze assessment wel nodig is. Want, zoals in mijn geval, ervoer ik dat behoorlijk beledigend en discriminerend.
Het gaat om de centen
Laat ik uitgaan van de beste bedoelingen achter de vragenlijst maar uit diverse artikelen over dit onderwerp heb ik begrepen dat de assessment preventief bedoeld is om hoge gezondheidskosten uit te sparen. Het gevolg is dat 70-plussers niet altijd dezelfde behandeling ontvangen als de patiënten die onder die leeftijd zitten. Dit is in tegenspraak met Artikel 1 van onze schitterende grondwet:
‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’
Leeftijd valt onder ‘… of op welke grond dan ook’ en alleen om die reden is het eventueel (bewust) onthouden van een adequate behandeling een strafbaar feit, overeenkomstig Artikel 1.
Nederland onderschat en onderwaardeert senioren
Het stoort me dat iemand na 60 jaar nog nauwelijks aan een baan komt en als je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt, je ineens geen verstand van zaken meer zou hebben. Je kennis en (levens)ervaring doet er dan niet meer toe en als je 70-plus bent en word je al bijna als seniel bestempeld.
De meeste partijen in de Tweede Kamer lijken deze gedachte zich ook eigen te hebben gemaakt, want er zitten slechts drie 65-plussers in de Kamer. Onder andere de VVD heeft de maximumleeftijd, om actief deel te nemen aan onze democratie, op 70 gesteld zoals blijkt uit het feit dat de Voorzitter van de Eerste Kamer weg moet. ‘Verjonging’ is het excuus voor deze houding terwijl de samenstelling van de kamer nog nooit uit zoveel jongeren heeft bestaan. Er wordt kennelijk vergeten dat bijna 25% van de bevolking uit 60-plussers bestaat. Deze bevolkingsgroep is onevenredig vertegenwoordigd in de Tweede Kamer; slechts 9% is boven de 59 jaar! Wat mij ook ergert is dat, als je in Nederland 65 bent geweest, mensen verbaasd reageren als je ze vertelt dat je nog gewoon 5 dagen in de week werkt. Niet omdat je moet, maar omdat je nog lang niet bent uitgeblust en je werken eerder als een sociale aangelegenheid beschouwt dan dat het je om de centen gaat. Ja, ik ben 71 ½ jaar en werk nog 5 dagen in de week op een behoorlijk niveau met het verzorgen van trainingen workshops, spreekbeurten, het schrijven van artikelen op mijn vakgebied; digitale en analoge communicatie.
Maleisië heeft een 92-jarige regeringsleider en ik hoor niemand over zijn functioneren en als je in Nederland op 87-jarige leeftijd nog een restaurant uit de grond trekt, is dat bijna voorpaginanieuws. Helemaal toen de recent op 93-jarige leeftijd overleden huisarts tot het gaatje is gegaan met de uitoefening van diens passie.
Verjonging is geen garantie voor verbetering
Veel bedrijven, politieke partijen en serviceorganisaties als Rotary, Lions hebben verjonging tot hun credo verheven. De vraag is echter of verjonging altijd een garantie voor verbetering is? Zorgt verjonging voor meer energie? Meer nieuwe en frisse ideeën? Het is natuurlijk een open deur intrappen als ik stel dat je in je omgeving vast wel eens ‘ouderen’ van 30plus bent tegengekomen. Ze lezen geen boeken meer want ze hebben al een boek en sporten op de bank met een zak chips en Netflix. Er zijn ook senioren die nog elke dag fris en fruitig zijn, leidinggeven aan bedrijven en landen en die er niet tegenop zien om 500 km met een rugzak van 13 kilo te lopen of drie keer in de week de fitness bezoeken. Nee, verjonging is geen garantie voor verbetering, evenmin als veroudering een garantie voor achteruitgang is.
Een goed functionerende maatschappij is samengesteld uit een goede mix van mensen uit verschillende leeftijdsgroepen, met een uiteenlopende kennis en (levens) ervaring. Ouderen kunnen kennis en kunde overdragen aan jongeren en omgekeerd kunnen zij leren van jeugdige onbevangenheid, hun natuurlijke nieuwsgierigheid en slimme ideeën.
Nee, als je de 70 bent gepasseerd, ben je (nog) niet seniel. Zeker niet als overheid, bedrijfsleven en de maatschappij in zijn algemeenheid hen de erkenning geven die ze verdienen en gebruik maken van hun kennis, kunde en ervaring. Tijd voor de verjonging van het denken over en inzetten van senioren!
