Je hebt je goed voorbereid, onderzoek gedaan, een mindmap gemaakt en alle benodigde ingrediënten voor je boek op een rijtje gezet. Uiteraard heb je gekeken hoe andere auteurs schrijven en je hebt het thema bepaald waarover je wilt schrijven. Kortom, je bent er klaar voor om de eerste zinnen te schrijven. Hier volgen de tips om een succesvolle start te maken met jouw boek.
Tip 1: Bepaal de vorm
Het schrijven van een boek gaat het beste als je de vorm hebt gevonden waarin je je prettig voelt en, wel zo belangrijk, wat de meeste van je toekomstige lezers zal aanspreken. Veel autobiografische boeken zijn in de ik-vorm geschreven (dat heb ik gedaan met mijn boek over de camino). Het is een schrijfvorm die vanuit de observaties van de schrijver het verhaal vertelt en de schrijver centraal stelt. De schrijfvorm laat ruimte om persoonlijke ervaringen te delen en waarin de schrijver zich vaak kwetsbaar opstelt vanwege de persoonlijke visies en onthullingen. De schrijfvorm kan ook gebruikt worden om een verhaal te vertellen vanuit het standpunt van een (verzonnen) hoofdpersoon. Lees maar eens een paar hoofdstukken van ‘David Copperfield’ van Charles Dickens. Het eerste hoofdstuk geeft gelijk duidelijkheid over de schrijfvorm. De titel van het eerste hoofdstuk heet: ‘Ik ben geboren’ (I am born).
Andere schrijvers maken gebruik van de 3e persoon; hij/zij. J.K. Rowling doet dat in haar Harry Potter boeken en Tolkien met zijn boeken als The Hobbit en The Lord of the ring. Deze schrijfvorm draait om een bepaalde hoofdpersoon maar laat ook ruimte om andere personen, die een rolspelen in je boek, te beschrijven. De schrijfvorm, de meest gebruikte, stelt de lezer in staat zich met de diverse personen te identificeren en met hen mee te leven.
Veel schrijvers hebben er moeite mee om te bepalen in welke tijd ze hun boek willen schrijven; in de tegenwoordige tijd of de verleden tijd. Er zijn ook combinaties mogelijk zoals een monoloog of dialoog in de tegenwoordige tijd te schrijven en de beschrijving van de situatie in de verleden tijd. Maar er alleen geen halszaak van en kies de vorm waarin je je prettig voelt. Er zijn echter wel consequenties aan je keuze. Kies je er bijvoorbeeld voor om je boek in de tegenwoordige tijd te schrijven, dan ontneemt je dat de mogelijkheid om zogenaamde flashbacks op te nemen. Belangrijk is te weten wat de meeste lezers het prettigs vinden en dat is overwegend een boek dat in de 3e persoon en in de verleden tijd is geschreven. Maar, jij bent de auteur dus jij bepaalt zelf de vorm. Het is jouw boek en jouw verhaal.
Tip 2: Zoek een schrijfplek
Het is van belang dat je geconcentreerd kunt schrijven en op een plaats waar je je prettig voelt. Een plaats waar je geen last hebt van storende factoren die je uit je concentratie halen. Voor de een is achtergrondmuziek storend terwijl een ander daar juist inspiratie aan ontleend. Er zijn schrijvers die het liefst ergens op een terrasje schrijven, sommigen gebruiken hun tuinhuisje en weer anderen geven er de voorkeur aan om thuis een schrijfplek in te richten. Wat dat laatste betreft kan het geen kwaad om je daar te oomringen met zaken die inspirerend kunnen werken. Probeer een paar schrijfplekken uit, luister naar je gevoel en kies je plek.
Tip 3: Laptop, tablet of pen en papier
Het ligt het voor de hand om je boek te schrijven met behulp van je laptop of tablet. Je kunt dan gebruik maken van controlemiddelen als spelling- en grammaticacorrectie en alle andere mogelijkheden zoals software voor het later kunnen publiceren van je boek als je dat niet aan een uitgeverij wilt overlaten. (Ik kom daar in een later artikel nog uitvoerig op terug.) Er zitten ook nadelen aan het gebruik zoals de neiging om e-mail en sociale media te controleren of reageren op geluidsignalen. Je kunt ook in het begin de voorkeur geven aan het gebruik van pen en papier. Je bent niet afhankelijk van elektriciteit voor het opladen van apparaten en je hebt een grotere keuzevrijheid van de plaatsen waar je kunt en wilt schrijven.
Zelf maak ik regelmatig gebruik van mijn digitale recorder en gebruik software om het gesproken woord in tekst om te zetten. Dat geeft me meer tijd om teksten te bewerken, maar zoals ik al eerder aangaf gebruik ik graag mijn aantekenboekje en mijn vulpen. Het geeft mij een prettig, ambachtelijk gevoel en voel ik mij meer betrokken bij datgene wat ik schrijf. Dus, maak een bewuste keuze waarmee je wilt schrijven.
Tip 4: Inhoudsopgave
Iedere schrijver heeft een eigen manier om met het schrijfproces te beginnen en je ontdekt vanzelf hoe dat bij jou het beste werkt. Deze tip is bedoeld om de rode draad in je boek helder voor ogen te houden. Je moet ergens beginnen en voordat je hoofdstukken met tekst gaat vullen is het misschien een idee om eerst een voorlopige inhoudsopgave te schrijven. Vraag je af welke onderwerpen je in je boek wilt behandelen en verzin daarvoor ‘krantenkoppen’; korte, krachtige en pakkende teksten die nieuwsgierigheid bij de lezer opwekt. Kijk maar eens naar het geven voorbeeld.
Er zijn overigens schrijvers die geen inhoudsopgave vermelden maar een overzicht geven van alle in het boek voorkomende personages. George R.R. Martin, de schrijver van ‘Het spel der tronen’ maakt daarvan gebruik evenals Ken Follett in zijn Century Trilogie.
Tip 5: Schrijf eerste concept
Het is nu tijd geworden om een eerste concepttekst te schrijven. In deze fase let je niet letten op spelling, grammatica, zwakke of ingewikkelde woorden. Schrijf alles op wat er in je opkomt. In deze fase maakt het ook niet uit of er al dan niet een logische volgorde in zit. Het bewerken van de teksten komt in een later stadium en wordt in een volgend artikel verder uitgewerkt.
Belangrijk is dat je het schrijfproces niet onderbreekt als je ‘de geest’ hebt en dat je ergens schrijft waar je niet in je concentratie gestoord kan worden. Succes!
Lees ook deel 3: Omvang, taalgebruik en leesgemak.
