Waarom je boek al verliest voordat iemand het openslaat
Na dertig gepubliceerde boeken bij grote uitgevers en via zelfpublicatie weet ik één ding zeker: je titel bepaalt of iemand stopt bij jouw boek of doorloopt naar het volgende rek. Geen enkel boek met een saaie titel, misschien op die van een bekende schrijver of BN’er, haalt het geld van de bankrekening van je lezers. Als je dan bovendien ook nog een onbekende auteur bent, vecht je helemaal een ongelijke strijd. Kijk maar naar de bestsellerlijsten en tel hoeveel bekende Nederlanders ertussen staan. Voetballers, presentatoren, politici en andere bekende ‘grootheden’ trekken alleen al op basis daarvan lezers aan. Het ‘gluurdersinstinct’ is een niet te onderschatte factor; niet alleen bij het tv-kijkend publiek maar ook in de boekwinkel. Waarom? Hun naam is de titel en de laatste gekte die we daarvan hebben meegemaakt is dat je in boekwinkels kon slapen om een exemplaar van het nieuwe boek van Dan Brown te bemachtigen. Voor een beginnend schrijver is dat redelijk frustrerend, maar het is nu eenmaal zo.
Veel BN’ers ‘schreven’ een boek met behulp van ghostwriters want niet ieder van hen is, buiten de eigen kwaliteiten, goed in het schrijven. De bekende Nederlander vertelt z’n verhalen aan een professionele schrijver die er een leesbaar boek van maakt. Daar is natuurlijk niets mis mee, het is tenslotte mijn vak, maar ze claimen wel het schrijverschap. Ghostwriters slikken daarbij bewust hun ego in en dat is soms ook wel prettig als het boek een flop wordt.
Vergeet de formules, zoek de verrassing
Voor schrijvers van zakelijke non-fictie zonder mediabekendheid gelden andere regels. Ze moeten allereerst de aandacht trekken met een pakkende titel voor hun boek. Met titels als ‘Het geheim van…” en “De kunst van het…” gaat dat alleen niet lukken. Het zijn titels die vaak in een zwart gat van vergelijkbare titels verdwijnen.
Mijn bestseller “Schat, het wordt wat later” (11 herdrukken) werkte omdat het herkenbaar én onverwacht was. Iedere werkende ouder kent dit zinnetje wel. “Tijdreizen voor beginners” prikkelt nieuwsgierigheid door sci-fi te mengen met praktische hulp. “24 manieren om klantenmoord te plegen” schokt bewust; niemand loopt voorbij zonder even te kijken. “Kwantum timemanagement” borduurt voort op natuurkunde. “Netwerk je rijk” is een woordspeling die blijft hangen. “De baas de baas” zegt in precies drie woorden voor wie het boek geschreven is.
Maar met alleen een pakkende titel ben je er nog niet. Daarvoor zijn subtitels, flapteksten en boekomslagen uitgevonden. Ik ga nu alleen in op het kiezen van subtitels. (De andere twee onderwerpen komen in volgende artikelen aan bod.) Waar je met een krachtige titel een verrassend effect wilt bereiken, heeft je subtitel de functie van een korte cliffhanger of een toelichting. Bij “24 manieren om klantenmoord te plegen” legde mijn subtitel “Hoe je moordklanten krijgt” uit dat het over klantenservice ging, niet over geweld.
Je subtitel heeft vier taken:
- het verklaart de cryptische hoofdtitel,
- doet concrete beloften over de inhoud,
- benoemt je doelgroep en
- zorgt voor SEO-vindbaarheid.
“Schat, het wordt wat later” kreeg als subtitel “Praktisch handboek voor mensen die tijd tekort komen”; de belofte van oplossingen voor een specifieke doelgroep. Ook al schreef ik dit boek in 1992, voor het tijdperk van SEO, voldeed het aan de vier criteria.
Tips
Houd subtitels onder de tien woorden omdat er dan een grote kans bestaat dat ze niet op boekruggen passen of dat je boektitel naar de achtergrond verdwijnt.
Het is ook verstandig om verschillende varianten van titels en subtitels binnen de bedoelde doelgroep te testen. Pas overigens op dat een titel die voor jou als auteur logisch lijkt, misschien onduidelijk voor je lezers is.
Pas op met het maken van valse beloften. Als je subtitel een “revolutionaire methode” belooft, moet je boek dat waarmaken. Lezers vergeven geen gebroken beloften en kunnen boze recensies schrijven.
Test wat werkt
Als onbekende auteur moet je titel harder werken dan die van BN’ers. Het dwingt je dus om het niet aan het toeval over te laten en te testen hoe je boek bij je lezerspubliek gaat scoren.
Als ghostwriter met kennis van de boekenmarkt controleer ik altijd voor mijn opdrachtgevers of de beoogde titel en subtitel voor hun boek niet al eens eerder zijn gebruikt.
Dus, check of jouw gekozen titel al bestaat, als je je boek via zelfpublicatie op de markt wilt brengen. Dat kun je doen door de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek of platforms als Bol.com en Managementboek te raadplegen. Een kwaliteitsuitgever zal die taak vast en zeker van je overnemen als ze de inhoud van je boek zien zitten.
Maak gebruik van ChatGPT, Perplexity, Mistral, Claude en andere tools om via sleutelwoorden, thema’s en quotes uit jouw boek verschillende titelvarianten te testen. Test die bij proeflezers en schrijfcommunity’s, zoals op het forum van Schrijven Online, bij groepen op Facebook of LinkedIn. Controleer dan ook of je gekozen titel je doelgroep aanspreekt. (Zakelijke lezers reageren anders op creatieve titels dan lezers van biografieën of romans.) Je kunt dit doen door enquêtes op de genoemde forums te plaatsen.
Kortom: Verras, verduidelijk, verkoop.
Volgende week: Hoe je een flaptekst schrijft die verkoopt. Want de beste titel ter wereld helpt niet altijd als je flaptekst faalt.
