Afgelopen donderdag zapte ik naar een reality programma over Won Yip, de horeca multimiljonair. Hij trad eerder op in de Dragons’ Den waar (startende) ondernemers mochten pitchen om geld los te krijgen voor investeringen.
Van miljonairs verwacht je misschien dat ze over een indrukwekkende werkomgeving beschikken, maar Won Yip heeft zijn ‘kantoor’ in de kelder van een van zijn restaurants. Daar werkt hij, al kettingrokend, telefonerend en multitaskend, keihard aan zijn zakelijke imperium. Of hij daar zijn 70 – tot 90-urige werkweek doorbrengt zal wel niet, alhoewel hij elke dag minimaal 2 uur bezig is met zijn boekhouding. Hij vertrouwt dat niet aan een derde toe! Hij is grof in de mond, stellig in zijn visie op ondernemen en controversieel in zijn uitspraken die regelmatig met de ‘wijsheid van geld’ worden gedaan, zoals tijdens de uitzendingen van de Dragons’ Den.
Tijdens de uitzending gaf hij aan dat je kinderen hard moet aanpakken en voorbereiden op een keiharde wereld en had hij geen goed woord over voor startende ondernemers die wel eens op een receptie te zien zijn (hij was daar kennelijk ook!). ‘Wat doen ze daar? Ga naar je zaak en werken!
Is het gedrag van multimiljonairs te verklaren? Zit het financiële succes misschien in hun DNA? Is geluk een belangrijke factor die hun succes bepaalt?
De multimiljonairsformule
Won Yip en veel van de in de Quote genoemde multimiljonairs volgen gedeeltelijk of geheel de onderstaande formule die ik eerder in mijn boek ‘Geheimen van succes’ beschreef:
(A+S+D+I+E) x R = Mm
De verklaring van de formule is als volgt:
A = Afkomst
S = Studie en sociaal gedrag
D = Dyslexie
I = Individualisme
E = Eigenzinnigheid
R = Risicobereidheid
Mm = Multimiljonair!
Laten we de formule eens aan een nader onderzoek onderwerpen om te zien of daarin wat leermomenten zitten waar (startende)ondernemers iets aan hebben. Aantekening: (‘Oud’ geld ondernemers, veelal werkzaam bij familiebedrijven, vallen in mindere mate onder de formule.)
Afkomst
Er zijn multimiljonairs die met niets een fortuin hebben opgebouwd terwijl anderen met de gouden lepel in de mond zijn geboren en op die manier verder hebben gebouwd aan hun vermogen.
Er is niet veel verbeeldingskracht voor nodig om te bedenken dat mensen, die het niet breed hebben, er van alles aan doen om zich uit een financieel hopeloze situatie te werken. Ze zijn bereid om de grenzen van het toelaatbare te overschrijden, regels aan hun laars te lappen en er een ‘ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken’-mentaliteit op nahouden. Denk maar eens aan de talloze (economische) vluchtelingen die bereid zijn om met hun leven te spelen en bereid zijn om het beroerdste werk te doen om aan wat geld te komen. Niet zelden bekopen deze vluchtelingen hun streven met de verdrinkings- of verstikkingsdood, zoals je regelmatig via de media te horen krijgt. Als hen geen legale kansen worden geboden om hun positie te verbeteren, grijpen ze naar illegale middelen omdat ze vastbesloten zijn hun doel te bereiken.
De lering die je uit de houding van deze arme sloebers kunt trekken is dat als je iets maar graag genoeg wilt, en je gaat er voor, dat zich er dan altijd wel een mogelijkheid aandient om je uit de ellende te werken; legaal of illegaal. Het is dus goed te begrijpen waarom mensen, die in armoede zijn opgegroeid, de stap naar het ondernemerschap maken onder het motto: ‘Het kan nooit beroerder worden dan het nu is, dus wat heb ik te verliezen?’ Ter bevestiging van deze stelling heb ik een aantal voormalige vluchtelingen uit Syrië en Irak ontmoet die het financieel helemaal hebben gemaakt. Vastberadenheid en doorzettingsvermogen zijn dan ook belangrijke bijdragen aan hun fortuin.
Studie, sociaal gedrag en dyslexie
De S’en en de D van de formule gaan vaak hand in hand. Mensen met verschillende vormen van dyslexie zijn beslist niet dom maar moeten misschien wel drie keer zo hard werken om dezelfde cijfers te halen als studenten zonder dyslexie. Het is dan ook niet vreemd dat de schoolresultaten van mensen met dyslexie vaak niet geweldig zijn of vroegtijdig hun studie afbreken omdat dit te veel inspanning vraagt. Richard Branson, de charismatische eigenaar van de vele Virgin-bedrijven, koketteerde met het feit dat hij dyslexie heeft. Hij vond school maar niets maar was wel redacteur van zijn schoolkrant! Hij scoorde slecht op zijn IQ-test maar kennelijk heeft abstracte intelligentie niets van doen met het behalen van successen; slimheid lijkt dan eerder een succesfactor.
Bill Gates kwam niet verder dan zijn eerste jaar op Harvard toen hij besloot om te gaan werken. Als we wat dichter bij huis blijven kunnen we, de Quote 500 doornemend, constateren dat veel succesvolle ondernemers niet al te hoge schoolopleidingen hebben. Veel van hen zijn geen studiebollen maar ze weten bijzonder slim in te spelen op zakelijke uitdagingen en zijn daarin zeer succesvol.
Uit een BBC-onderzoek bleek dat bijna 30% van de onderzochte multimiljonairs aan de een of andere vorm van dyslexie lijdt; een erg hoog percentage als je bedenkt dat het gemiddelde voor de hele bevolking op 4% uitkomt! Zonder diploma’s loop je weinig kans op invloedrijke posities als werknemer dus ligt het ondernemerschap meer voor de hand want daarvoor heb je geen enkel diploma nodig.
De S staat ook voor de mate van sociaal (wenselijk) gedrag. Op basis van persoonlijke ontmoetingen met enkele multimiljonairs viel mij op dat ze daarin geen hoge ogen gooiden. Bij Won Yip bleek dat uit zijn (soms afwezige) reacties op situaties die in beeld werden gebracht. Een recensent van het uitgezonden programma gebruikte het woord ‘hork’ om dat te benadrukken. Het praten over facturen en geld ging hem gemakkelijk af dan het reageren op emoties.
Individualisten
Voor studenten, startende en gevestigde ondernemers verzorg ik regelmatig seminars en spreekbeurten onder de titel: ‘Rare jongens, die ondernemers.’ Ik doel dan vooral op hun individualistische gedrag. Ze gaan stuk voor stuk hun eigen gang. Elon Musk is daarvan een mooi voorbeeld en laten we Donald Trump niet vergeten. Zij luisteren niet naar advies van accountants want die zien in hun ogen overal beren waar zij mogelijkheden zien. De accountants zien de kosten, zij de opbrengsten. Hebben ondernemers het dan altijd bij het rechte eind? Nee, natuurlijk niet, ook al denken sommige multimiljonairs dat zij, op basis van hun vermogen, ook de wijsheid in pacht hebben. We praten dan over de wijsheid van geld. Ondernemers zijn heel vaak eenlingen die, voordat de goudstaven over de tafel gleden, niet omringd werden door een grote vriendenkring. Dat kwam vanzelf toen ze veel geld gingen verdienen. Logisch, wie wil er niet ‘bevriend’ zijn met iemand met veel geld?
Individualisme is vaak een voorwaarde voor het ondernemerschap. Het woord houdt in dat mensen op zichzelf willen staan, onafhankelijk van anderen en niet ten onder willen gaan in een groep. Ze willen met kop en schouder boven de ‘massa’ uitstijgen en zijn gewend om dingen op hun eigen onorthodoxe of zelfs provocerende manier te doen.
Eigenzinnig
Eigenzinnigheid ligt vaak in het verlengde van individualisme. Veel succesvolle ondernemers staan erom bekend dat zij gewend zijn hun zin door te drijven; vaak tegen de wil van personeel of adviseurs in. Ondernemers hebben doorgaans een hartgrondige hekel aan regels die hen in het zakendoen beperken; regels die hen door anderen worden opgelegd. Niet zelden wordt de overheid daarbij als spelbreker gezien. Denk maar eens aan de ondernemer die uit het vliegtuig werd gezet omdat deze geen mondkapje wilde dragen en een privéjet huurde om thuis te komen.
Waarom hebben juist ondernemers zo’n hekel aan regeltjes? Simpel, ze zien het als beperkingen in hun streven naar financieel succes en macht. Dat laatste is een automatische afgeleide van het eerste. De E in de formule kan ook staan voor etiquette of eerder het gebrek daaraan. Beleefdheids- en omgangsregels worden niet altijd gerespecteerd. Ze trekken zich ook niets aan van de ongeschreven regels van kledingcodes en het zal ze ook worst zijn hoe anderen daarover denken.
Risico’s
De bereidheid om zekerheden los te laten en hoge risico’s aan te gaan is kenmerkend voor ondernemers. Er zijn mensen die hun hele leven hebben ingericht op het vermijden van risico’s, maar ondernemers leven juist op als er risico’s moeten worden gelopen. Zij grijpen als regel hun kansen waar anderen twijfelen of verklaren dat je gek bent als je dit of dat risico neemt. Aan het nemen van een beslissing zit altijd wel een bepaald risico vast maar succesvolle ondernemers zitten daar niet mee. Ze zijn van nature optimistisch en zien eerder de mogelijkheden dan mogelijke gevaren. Mochten ze die al zien dan hebben ze vaak de neiging ze te bagatelliseren of weg te wuiven. Kortom, succesvolle ondernemers grijpen direct de kansen als zij zich voordoen en handelen in producten en diensten waar niemand anders iets in ziet.
Succes is van veel verschillende factoren afhankelijk. Het hangt van je persoonlijke definitie van ‘succes’ af. Hoe meet je succes? Op het aantal nullen op de bankrekening? Het aantal auto’s in de garage, het tweede of derde huis? Het aantal boeken in de boekenkast? Al veel jaren plezier hebben in wat je doet, wie je ontmoet en tijd hebben om werk en privé in balans te houden? Misschien kom je wel tot de conclusie dat werk (ook niet) alles is.
Wat je ook doet. Doe het met passie, plezier en als je jouw ervaringen met anderen wil delen, denk er dan eens aan om ze vast te leggen; bijvoorbeeld in een boek!
Wie schrijft, die blijft!
