Ik heb geen idee hoeveel mensen indruk op anderen proberen te maken door namen te laten vallen van ‘belangrijke’ mensen die zij kennen. De vraag is dan ook: ’Waarom doen zij dat?’ Om te laten zien hoe belangrijk men is door met hun ‘netwerk’ te schermen? Is het misschien ook om erg graag binnen een groep te worden toegelaten, omdat ze daar hun voordeel mee willen doen en denken dat het noemen van namen hen daarbij zal helpen?
Overleven
Mensen kunnen alleen overleven binnen een groep. Zij doen dan ook hun best om een groep te vinden waar zij zich veilig in voelen. Op die manier kunnen zij profiteren van veel voordelen als ze zich in die groep positief weten te onderscheiden. Er is een (werk)woord gevonden voor de zoektocht naar de juiste groep(en); netwerken. Al bij de geboorte krijgen wij een ‘netwerk-gen’ mee. De aanwezigheid van dat gen is direct zichtbaar als wildvreemden bereid zijn elkaar te helpen; zelfs met gevaar voor eigen leven! Nee, de meesten die ‘onzelfzuchtig’ iets voor een wildvreemde doen, verwachten doorgaans geen beloning; op welke manier dan ook. Het fijne gevoel iemand te hebben geholpen is vaak al voldoende.
Misschien is het opgevallen dat het woord ‘onzelfzuchtig’ tussen aanhalingstekens is gezet. Ik heb dat gedaan omdat we toch niet zo onzelfzuchtig (altruïstisch) zijn als wij wel denken. Onbewust hopen wij dat, als wij in de problemen zitten of hulp nodig hebben, een ander ons zal helpen. Er staat daarvan een mooi voorbeeld in de bijbel; het verhaal van de barmhartige Samaritaan.
Soort zoekt soort
‘Als je voor een dubbeltje bent geboren, word je nooit een kwartje’ is een bekend gezegde dat refereert aan een munteenheid die niet meer bestaat; de gulden. Het betekent dat je meestal niet boven de stand zult eindigen als waarin je geboren bent. Nu mankeert er aan ieder gezegde of spreekwoord wel wat, maar wat opvallend is dat je in de dagelijkse praktijk kunt zien dat ‘gelijksoortigen’ zich als groep gedragen en in de praktijk elkaars gezelschap zoeken; de veiligheid van de groep. Ze wonen bijvoorbeeld in dezelfde wijk en/of plaats. Ze kiezen dezelfde vakantiebestemmingen, komen bij elkaar in verenigingen of politieke partijen, (besloten)serviceclubs, geloofsgemeenschappen, universitaire jaarclubs etc. Kortom, soort zoekt soort en binnen die groepen worden de contacten onderhouden en worden buitenstaanders geweerd. Het zogenaamde ‘old boys/girls network’ bestaat wel degelijk. Ze spelen elkaar dan ook regelmatig de bal toe en daar zit een duidelijke logica achter. You scratch my back and I scratch yours. (Tevens de titel van het boek van Rita Smaniotto van de Universiteit van Groningen.
Er zijn ‘experts’ die je zullen uitleggen dat netwerken een activiteit is waarmee je je voordeel kunt doen. Ze beweren zelfs dat je als ‘dubbeltje’ wel degelijk een ‘kwartje’ kunt worden of zelfs meer. De vraag is alleen of dit een regel of uitzondering is? Ik ben bang dat we eerder kunnen spreken van uitzonderingen dan van een regel als je niet wordt opgenomen door de groep waar je graag toe zou willen behoren.
Netwerken werkt niet (altijd)
Het werkwoord ‘netwerken’ wordt vaak vertaald naar bijeenkomsten waar mensen met stapels visitekaartjes bij elkaar drommen in de hoop zaken te kunnen doen. Open Coffee bijeenkomsten zijn daarvan een voorbeeld. Deze bijeenkomsten worden meestal niet door ‘captains of industry’ of wetenschappers bezocht en multimiljonairs kom je daar ook niet in bosjes tegen. Wie dan wel? ZZP’ers!
Aanvankelijk bezochten zij Open Coffees in de hoop opdrachten te scoren, maar het besef begint door te dringen dat, als iedereen wil verkopen, er per definitie weinig kopers zullen zijn. Om die reden heeft het dus weinig zin om de bijeenkomsten te bezoeken. Ze hebben wel een nuttig effect op het samenhorigheidsgevoel van de ZZP’ers en daar is natuurlijk niets mis mee. Maar, daarmee word je nog niet toegelaten tot de (doel)groep waar je graag aansluiting bij zoekt. Integendeel, netwerken bestaan vaak uit besloten groepen waar ‘vreemden’ worden geweerd of de toegang erg lastig wordt gemaakt door verschillende vormen van ballotage.
Hoe word ik geaccepteerd?
De vraag is dus hoe je binnen een bepaalde groep, waartoe je toegang wilt hebben, kunt binnendringen? Niet zelden moet je door iemand worden voorgedragen om tot een bepaalde groep te worden toegelaten en het principe ‘soort zoekt soort’ geen geweld wordt aangedaan. Netwerken is dus meer een activiteit waarbij je je best doet mensen te vinden die je binnen een bepaalde groep kunnen en willen introduceren. Daarbij doe je er verstandig aan de 6 principes van Cialdini te volgen:
- Zorg dat je sympathiek wordt gevonden.
- Doe iets voor een andere en de wederkerigheid volgt.
- Praatjes vullen geen gaatjes, dus zorg voor sociale bewijskracht.
- Profileer jezelf als een autoriteit op jouw vakgebied zonder jezelf goeroe of expert te noemen. Daarmee zwak je je geloofwaardigheid alleen maar af!
- Zorg dat je kunt toetreden tot een groep waar jouw kennis en kunde aanvullend is.
- Consistentie en toewijding zijn belangrijke factoren. Wijzig dus niet teveel van standpunt, wees consistent in de uitingen daarvan via sociale media, presentaties en op je website.
Kortom, netwerken werkt dus niet altijd zoals je dat misschien graag zou willen. Zeker niet als je alleen je eigen voordeel zoekt en geen gehoor geeft aan de roep van je netwerk-gen; onbaatzuchtig hulp bieden waar hulp nodig is. Niet halen, maar brengen. Niet je eigen belang voorop stellen maar dat van een ander.
Stop dus met netwerkactiviteiten die gericht zijn op een direct resultaat. Werk eerst aan jezelf, bijvoorbeeld door de genoemde zes principes toe te passen, zodat men naar jou toekomt om je uit te nodigen tot een groep toe te treden.