‘Onderschat nooit hoe belangrijk het is om niets te doen!‘
Winnie de Poe
Albert Einstein heeft het ons al eens voorgehouden; tijd is relatief. Als je erg jong bent lijkt het een eeuwigheid te duren voor dat je een ‘belangrijke’ leeftijd als bijvoorbeeld 10, 15, 16 of 18 hebt bereikt. Leeftijden waarop je dingen mag en kunt die je als kind van 6 nog lang niet mag. ‘Papa, ik verveel me.’ is een zinnetje dat menig vader bekend in de oren zal klinken. Misschien herinneren zij zich nog wel dat zij dit zelf veel hebben gezegd. De tijd wil maar niet sneller gaan.Naarmate we ouder worden lijkt het erop alsof de tijd in een stroomversnelling terecht komt. Je hebt het bijzonder naar je zin tijdens een feest of vakantie en regelmatig verzuchten mensen:’Waar blijft de tijd?’ Tijdens je werk zal het niet veel anders gaan. Aan het einde van de dag heb je nog een berg werk liggen en je vraagt je af waar de tijd gebleven is. De dag is omgevlogen! Op de vraag: ’Wat heb je vandaag allemaal gedaan?’ komen veel mensen niet veel verder dan:’Geen idee, maar ik ben bekaf.’ of ‘Veel, maar als je me nu vraagt wat allemaal? Geen idee!’
Een dag heeft 24 uur en ‘Moeder Natuur’ heeft ons een tijdbewustzijn meegegeven zodat wij die 24 uur evenredig opbouwen naar de behoeften van ons lichaam, onze geest, de tijd van het jaar en de plaats waar wij ons bevinden.
Wat is tijd? Wat betekent het voor mij?
Tijdsaanduiding en tijdregistratie beheerst ons leven. Wat zouden wij zijn zonder horloge, smartphone, wekkers en andere dingen die de tijd aanduiden? De meeste mensen kijken bij het wakker worden eerst op de wekker om te zien hoe laat het is. Maar waarom eigenlijk? Wekkers zijn tegennatuurlijke apparaten die ons, vaak tegen onze biologische klok in, op tijden wakker maken waartegen ons lichaam en onze geest zich verzet. Zodra wij door het irriterende gezoem of gerinkel wakker worden, stellen velen van ons zich de vragen:
* Waar ben ik ook al weer?
* Hoe laat is het?
* Is het al zo laat?
* Moet ik er nu al uit?
Soms worden er niet eens vragen gesteld maar roepen wij: ‘Oh nee he, heb ik mij alweer verslapen!’ Niet zelden gevolgd door paniekerige reacties. In de haast kunnen de juiste kleren niet worden gevonden, is er geen tijd meer voor het ontbijt, zich te scheren of make-up op te doen en laat men tot overmaat van ramp de smartphone en laptop thuis liggen. Om die zaken op te halen moet men terug naar huis waardoor men te laat op het werk of een afspraak komt of de bus mist. In de haast rijdt men misschien wel erg snel om de ‘verloren’ tijd in te halen, let men niet meer op de flitspaal en zo die al wordt opgemerkt is het is meestal te laat. Door deze samenloop van omstandigheden raakt men nog meer van de kook, stijgt de bloeddruk en klopt het hart al in de keel. Ineens kan men geen geduld meer opbrengen voor andere weggebruikers en ga zo nog maar even door. Wat een manier om een dag te beginnen!
Ochtend of avondmens?
Sta je ‘s morgens fris en monter op of ben je juist ‘s avonds alerter? Het hangt een beetje van je biologische klok af die je lichaamstemperatuur regelt. Onderzoekers van de Leidse Universiteit hebben een aantal jaren geleden de verschillen in lichaamstemperatuur bekeken van zowel ochtend- als avondmensen. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de biologische klok bij ochtendmensen ongeveer twee uur voorloopt op die van avondmensen. Als dus bij een ‘avondmens’ de wekker om zeven uur afloopt, voelt dat voor hen aan als vijf uur in de ochtend. Logisch dat men de neiging zal hebben om zich nog even om te draaien! Als ze er dan toch uit moeten is het logisch dat ze wat moeizamer dan ‘ochtendmensen’ op gang komen en mogelijk de eerste uren wat nukkig kunnen zijn. Overigens, ochtendmensen die te laat naar bed zijn gegaan en dus een slaaptekort oplopen, zullen mogelijk gelijke reacties vertonen.
Fitte mensen presteren doorgaans meer dan mensen die moe zijn of dreigen op te branden. Een goede nachtrust is een voorwaarde je lichaam rust te bezorgen en je hersenen hebben de slaaptijd nodig om hen in staat te stellen de eerder opgedane ervaringen te ‘archiveren’ en alle ‘telefoonlijnen’ te testen zodat ze de volgende dag in de juiste stand kunnen worden geactiveerd.
Op basis van de voorgaande constateringen zou het management van bedrijven en instellingen met dit aspect eens wat vaker rekening kunnen houden door bijvoorbeeld aanvangstijden flexibeler te maken, vergaderingen anders te plannen, trainingen op andere tijdstippen te laten beginnen en te eindigen enzovoorts.
Onthaasten is een noodzaak
Al eerder is gebleken dat zogenaamde ‘harde werkers’ minder productief zijn (zo rond de 40%!) dan degenen die weten hoe je moet onthaasten om fris te blijven en productief te zijn. Onthaasten is dus een noodzaak, maar hoe doe je dat?
In de eerste plaats is het belangrijk om vast te stellen waar je het allemaal zo druk mee hebt. Tijdschrijven is een simpele manier om op deze vraag antwoord te geven, maar het vereist zoals met veel dingen wel de nodige discipline. Dus, wacht niet tot aan het einde van de dag alle activiteiten te noteren maar doe het direct na iedere activiteit. Breng op deze manier een paar werkdagen in beeld en trek dan de conclusie of je het druk hebt of dat je je alleen maar druk maakt! Om een begin te kunnen maken met onthaasten is het stellen en beantwoorden van vijf vragen belangrijk. De vragen zijn: ‘Moet ik dit nu doen?’ (Leg de klemtoon vijf keer op een ander woord!)
Moet: zit er dwang achter? Zo ja van wie? Is de haast van een ander ook mijn haast?
Ik: de delegeer vraag. Moet ik dit doen of een ander? Waarom ik? Waarom een ander?
Dit: is de prioriteitsvraag. Wat doe ik het eerst. Het belangrijkste en moeilijkste eerst!
Nu: is een zaak van planning. Moet het echt nu of kan het misschien later? Uitstel is vaak het begin van veel ellende en heeft men de neiging vervelende klussen voor zich uit te schuiven. Gevolg: stress naarmate men dichter tegen een deadline aan zit. Als men tussen werkzaamheden te weinig (buffer)ruimte plant, neemt men teveel hooi op de vork. Er ontstaat er niet reële werkdruk en als dat maar lang genoeg duurt krijgt men stress of een burnout.
Doen: is de zingevingsvraag. Sommigen werkzaamheden zijn niet waard gedaan te worden; laat staan goed!
Het krachtigste middel om jezelf te onthaasten is het uitspreken van het woordje ‘nee’! Sommige mensen denken dat ze aardig worden gevonden als ze steeds ‘ja’ zeggen waar ze liever ‘nee’ hadden willen zeggen. Lukt het dan nog niet om je te onthaasten, dan wordt het tijd om je af te vragen of je nog wel goed bezig bent. Wil je geholpen worden bij het beantwoorden van deze of andere zingevingsvragen, lees dan ook dit eens.
Mocht je er over twijfelen of je een ochtend- of avondmens bent, doe dan hier de test om er achter te komen.